Dit schooljaar heb ik drie peerfeedback-momenten ingebouwd tijdens de onderzoeksfase van het sectorwerkstuk voor het vmbo. Ik heb de leerling instructie gegeven over verschillende niveau’s van feedback en ze uitgedaagd elkaar feedback te geven op een zo hoog mogelijk niveau. De leerlingen geven elkaar feedback via Google Docs, hierbij kan ik leerlingen digitaal toewijzen en leesrechten en reageer rechten geven en hiermee zorgen dat alle keren verschillende mensen elkaar feedback geven.

Leerlingen hebben elkaar drie keer feedback gegeven op onderzoeksvragen en twee keer op hun documentatiemap, waar ze informatie verzamelen en antwoord geven op de onderzoeksvragen.

Onze 4e klassers werken twee lesuren per week aan hun sectorwerkstuk. Drie keer is in deze werklessen een halfuur ingeroosterd om elkaar digitaal feedback te geven. De eerste keer heb ik eerst met de leerlingen de criteria voor onderzoeksvragen doorgelopen en heb vervolgens de niveau’s van feedback uitgelegd. De tweede en derde keer zijn de niveau’s van feedback alleen maar genoemd en op het bord geschreven. Er is toen niet ingegaan op de criteria van hun documentatiemap (deze hebben zij wel). De eerst volgende les neem ik samen met de klas verschillende feedbackreacties door om niveau’s aan te leren.

De niveau’s van feedback zijn gebaseerd op de vier niveau’s omschreven door Esther van Popta:
► Evaluatieve oordeel;
► verbetersuggestie;
► verklaring waarom feedbacker dit vindt;
► relevant theoretisch concept.
Deze heb ik voor vmbo-leerlingen iets aangepast zodat zij er mee konden werken. Hierbij is voornamelijk het laatste niveau veranderd; theoretische concepten worden gebruikt en soms genoemd bij de verklaring, maar nooit heel expliciet. Het expliciet noemen van een theoretisch concept is voor leerlingen lastig, zeker door de verschillende onderwerpen van de sectorwerkstukken. Daarom heb ik dit veranderd in het verwijzen naar een bron. Voor mijn leerlingen is het dit geworden:

Niveau 1 – Mening

“Hele goede uitwerking! Ga zo door!”
Compliment krijgen is fijn, maar je klasgenoot kan met deze feedback zijn werkstuk niet verbeteren.

Niveau 2 – Verbetersuggestie

“In plaats van je deelvraag te richten op wat de beste is, stel de vraag:’waarom is dit het meest geschikt voor …?’”
Je klasgenoot wordt geholpen met het verbeteren van zijn werkstuk.

Niveau 3 – Verklaring

“Dit is een gesloten vraag waar je ja of nee op kan antwoorden.”
Je legt uit waarom je hierover feedback geeft.

Niveau 4 – Verwijs naar een bron

“Kijk eens naar die site”
Je helpt je klasgenoot verder, zonder dat jij precies zegt wat je klasgenoot kan veranderen.

Niveau 2 betekent niet altijd dat de ontvanger het de volgende keer zelf beter zal doen, misschien neemt de leerling het klakkeloos over zonder actief na te denken wat dit betekent. Feedback van niveau 3 volgt vaak na een mening of suggestie, hierbij past de feedbackgever kennis (van context of van criteria) toe en legt dit uit, de leerling die feedback krijgt moet hier actief over nadenken. Geen enkele leerling heeft dit jaar niveau gebruikt. Qua context is dit lastig omdat onderwerpen van sectorwerkstuk verschillen, maar qua proces of criteria zou er verwezen kunnen worden naar bronnen. Toch is dit hoogste niveau het waard om na te streven, de ontvanger kan namelijk niet anders dan actie ondernemen. De ontvanger kan dit niet 1-op-1 overnemen zonder hierover na te denken, en zal misschien wel zelf opzoek moeten gaan naar een verklaring.

Komend schooljaar wil ik mijn instructie verbeteren door goede voorbeelden van feedback vaker te delen en in mijn eigen feedback deze 4 niveau’s allemaal toe te passen:
“Ik vind deze vraag nog niet goed. De vraag sluit niet aan bij hoofdvraag. Je zou het anders kunnen opschrijven door te vragen naar… Kijk ook nog eens naar bijlage 2: “Onderzoeksvragen opstellen” of je werkboek onderzoeksvaardigheden uit klas 3.”
Daarnaast wil ik alle leerlingen iedere keer dat ze elkaar feedback moeten geven een werkkaart geven met aan één kant de niveau’s en voorbeelden van feedback en aan de andere kant de criteria van de opdracht. Ik ga komend schooljaar in de eerste week uitgebreid instructie geven over deze niveau’s en een extra oefenronde vooraf doen over de gekozen onderwerpen voor hun sectorwerkstuk. Zo hoop ik dat leerlingen vaker niveau 3 en 4 zullen gaan gebruiken.

About Rob van Bakel

| Leraar & lerarenopleider natuurkunde | Trainer toetsrevolutie |